Definicija geografije
Geografija je nauka o Zemljinoj površini koja opisuje i analizira prostorne varijacije u fizičkim, biološkim i ljudskim pojavama koje se dešavaju na Zemlji.
Geografija je nauka koja proučava raširenost i međusobni odnos prirodnih pojava i rezultata društvenog rada materijalizovanog na Zemljinoj površini.
Geografija je kompleksna nauka koja proučava prirodne i društvene pojave i procese u geoprostoru, i veze i odnose između njih.
Uvod u geografiju
Geografija spada u red najstarijih nauka. Prva značajna saznanja o geografiji ostavili su filozofi i naučnici stare Grčke. Tako je i naziv „geografija” grčkog porekla, a nastao je od reči gé (zemlja) i gráphein (pisati). Taj naziv prvi je upotrebio osnivač geografije Eratosten, grčki geograf, astronom i matematičar iz III veka pre n. e., koji je svoje prvo delo (od ukupno tri) pod nazivom Geōgraphía objavio oko 220. pre n. e. Osnivači savremene geografske nauke su Aleksander fon Humbolt (nemački geograf, prirodnjak i istraživač) i Karl Riter (nemački geograf), u XIX veku. Geografija je i prirodna i društvena nauka jer se bavi kako prirodnim elementima i pojavama, tako i ljudskim društvom, njegovom delatnošću i uticajem na prirodu.
Predmet proučavanja geografije su prostor i pojave na površini Zemlje. Taj prostor sastoji se od četiri omotača:
1) litosfera – čvrst površinski omotač; čini je stjenovita Zemljina kora;
2) hidrosfera – vodeni omotač; obuhvata okeane, mora, jezera, rijeke i sve druge vode;
3) atmosfera – gasoviti (vazdušni) omotač; obavija cijelu površinu Zemlje;
4) biosfera – omotač koji obuhvata cjelokupan živi svet na Zemlji; nalazi se u sva tri prethodna omotača i predstavlja prostor u kojem postoje povoljni uslovi za razvoj života.
Ta četiri omotača Zemlje zajedno čine jedinstveni omotač koji se naziva geografski omotač.
Podela geografije
Nekada u cijelosti povezana sa crtanjem karata i istraživanjem Zemlje, ta oblast danas ima širi dijapazon i geografi koriste raznovrsne metode i tehnike posuđene iz brojnih naučnih disciplina. Geografske nauke čine jednu cijelinu koja se naziva sistem geografskih nauka. U njega su uključene:
1) fizička geografija
2) društvena geografija
3) regionalna geografija
Fizička geografija se bavi proučavanjem prirode Zemlje. Tu spadaju reljef, klima, vode, biljni i životinjski svijet. Ona predstavlja osnovu za dalje izučavanje geografije. Tu oblast čine:
• biogeografija
• geofizika
• geohemija
• geomorfologija
• hidrologija
• klimatologija
• matematička geografija
• paleogeografija
• pedologija
Društvena geografija proučava stanovništvo, naselja i djelatnosti ljudi (poljoprivredu, industriju, saobraćaj, turizam i dr.). Tu oblast čine:
• antropogeografija
• demografija
• ekonomska geografija
• geografija naselja
• geografija stanovništva
• politička geografija
Međutim, geografija kao nauka nije strogo razdvojena na fizičku i društvenu. Kada se i prirodne i društvene odlike nekog prostora prikažu zajedno, sa svojim međusobnim uticajima, tada je reč o regionalnoj geografiji. Dijelovi geografskog prostora koji se po nekim karakteristikama razlikuju od okolnog prostora nazivaju se regije. To mogu biti kontinenti, države ili njihovi još manji dijelovi.